افسانه‌های رایج درباره‌ی گلدفیش
گلدفیش‌ها از جمله ماهی‌هایی هستند که مطالعات و دانسته‌ها پیرامون آنها فراوان است. این مساله احتمالا به علت پرطرفدار بودن آن‌هاست. با این حال هنوز هم افسانه‌های غلط زیادی پیرامون آنها میان مردم وجود دارد. برای مثال آیا واقعا حافظه‌ی گلدفیش تنها 3 ثانیه گنجایش دارد؟ این یکی از معمول‌ترین “حقایق” پیرامون گلدفیش است که صد البته کاملا اشتباه است!
در ادامه برخی از این افسانه‌های رایج را بیان می‌کنیم و به علاوه واقعیت پنهان شده پشت این قصه‌ها را هم به شما می‌گوییم:
1. گلدفیش تنها 3 ثانیه حافظه دارد.
این دروغ رایج درباره‌ی گلدفیش معمولا برای توجیه نگه‌داری این ماهی در تُنگ‌های کوچک و آزاردهنده به کار می‌رود. حال آن‌که گلدفیش محیط زندگی خود و ماهیهای دیگر اطرافش را بهخوبی می‌شناسد و حتی دفعاتی که غذا دریافت می‌کند.
کسی را که به او غذا می‌دهد، به یاد می‌آورد و حداقل برای 3 ماه خاطراتش را نگه می‌دارد. دانشمندان ثابت کرده‌اند که حافظه‌ی گلدفیش به هیچ وجه به این کوتاهی نیست و مدت به خاطرسپاری آنها می‌تواند به 5 ماه هم برسد. دست کم دو پژوهش جداگانه درباره‌ی حافظه‌ی گلدفیش انجام شده است.
در پژوهش اول دانشمندان یک اهرم به ظرف محیط زندگی ماهی اضافه کردند که هنگام فشرده شدن غذا آزادمی‌کرد. پس از آن‌که گلدفیش برای اولین بار یاد می‌گرفت آن را بفشارد، به طور منظم به سوی آن بازمی‌گشت تا غذای بیشتری دریافت کند.
جالب‌تر آن‌که گلدفیش حتی یاد می‌گرفت کهاهرم را در زمانی مشخص در طول روز تکان دهد. چرا که محققان در مرحله‌ی بعد پژوهش اهرم را طوری تنظیم کردند که در بازه‌ای یک ساعته در روز غذا آزاد کند و ماهی هر روز دقیقا حول وحوش همان ساعت مقرر برای گرفتن غذا برمی‌گشت.
2. گلدفیش‌ها نهایتا 2 سال زنده می‌مانند.
این مساله در صورتی که گلدفیش را در شرایط نامناسب و بدی نگه‌داری کنید، می‌تواند درست باشد. اما اگر شرایط سالم و مطلوبی برایش فراهم کنید تا 10 سال می‌تواند زنده بماند. باید به گلدفیش‌تان به چشم یک حیوان خانگی با عمر طولانی نگاه کنید، نه چیزی که قرار است در یک یا دو سال از زندگی شما برود.
3. گلدفیش‌ها گیاه‌خوارند.
درست است که در صورت لزوم گلدفیش صرفا با خوردن گیاه زنده می‌ماند و به همین دلیل گیاه‌خوار فرض می‌شود، اما گلدفیش‌ها در واقع همه‌چیزخوارند. به این معنا که می‌توانند هم غذایگیاهی بخورند و هم مواد جانوری. گلدفیش‌ها ریزه‌خواری را دوست دارند و همان‌طور که گیاهان محل زندگی خود را می‌خورند.
هر چیز ریز دیگری را هم که کف آکواریوم و ظرف نگه‌داری یا دریاچه‌ی محل زندگی‌شان پیدا کنند، می‌خورند. غذایی که به عنوان غذای کامل گلدفیش در مغازه‌ها عرضه می‌شود، هر دو نوع غذای گیاهی و جانوری را شامل می‌شود.
4. گلدفیش‌ها تنها تُنگ کوچکی برای زندگی احتیاج دارند. بدون هیچ فیلتری.
تا حدود 10 سال پیش، نگه‌داری یک یا دو گلدفیش در یک ظرف کوچک بسیار معمول بود. بدون هیچ سیستم هوادهی، فیلتراسیون که تنها به تمیز کردن ظاهری و عوض کردن دستی آب آن اکتفا می‌شد.
گلدفیش دفع زیادی دارد. بسیار بیش از آن که یک تنگ کوچک تناسبی با کنترل آن داشته باشد و این ماهی در چنین شرایطی قطعا مدت طولانی زنده نمی‌ماند. گلدفیش به حجم زیاد و کافی آب به عنوان خانه‌ی خود نیازمند است تا بتواند رفتار و شیوه‌ی طبیعی زندگی خود را داشته باشد و هم‌چنین فیلتراسیون و هوادهی مناسب تا آب پاکیزه وسالم بماند. تنگ کوچک هرگز حتی برای کوچک‌ترین گلدفیش، خانه‌ی مناسبی نیست!
ویژگیهای ماهی گلدفیش یا ماهی گلی
از ویژگیهای مهم ماهی گلی این است که همواره در صد نرها از مادهها کمتر است و با گذشت زمان و افزایش عمر، خیلی از نرها به ماده تبدیل می شوند. گهگاه ممکن است که در یک ماهی ماده که تخم تولید کرده است آثاری از بیضه هم دیده شود.
برای موفقیت در امر تکثیر، بهتر است نرها و مادههای که از پیش شناسایی شده اند از اواخر شهریور یا اوایل مهر تا اوائل اردیبهشت از هم جدا شوند. وقتی جنس ها از هم جدا شده اند، بایستی به آنها غذاهای کافی و مناسب با پروتئین زیاد و چربی نسبتا کم داده شود. غذاهای زنده مانند کرم خونی، کرم سفید و کرم توبیفکس بسیار مناسب هستند و در مواقعی که امکان تامین غذای زنده وجود ندارد، میتوان از غذاهای کارخانه ای تهیه شده برای ماهی گلی استفاده نمود.
دانه های مرواریدی اشاره شد معمولا تنها در نرها ایجاد می شوند ولی همانگونه که گفته شد. گزارشهایی هم وجود دارند که امکان تولید تعدادی از آنها را در ماهی ماده هم تایید نموده اند این دانه ها همانند دانه هایی است که در ماهی سفید نر دریای خزر حدود 2 ماه پیش از تخمریزی به وجود می آیند و در ماهی سفید ماده به هیچ وجه دیده نمی شوند. ایجاد دانه های مرواریدی در نرها حاکی از آماده شدن مادهها هم برای تخمریزی می باشد.
افزایش درجه حرارت نقش زیادی در آماده شدن ماهیها برای تخمریزی دارد، پدیده ای که در طبیعت بصورت طبیعی صورت می گیرد. اگر آماده سازی به روش دستی صورت گیرد، میتوان در همه فصول سال از ماهی گلدفیش تخم گرفت.
برای این منظور درجه حرارت و غذا نقش اصلی را بازی می کنند. برای وادار کردن این ماهیها به رسیدگی جنسی، ابتدا بایستی در عرض یک هفته، یک فنجان کرم خونی به آنها داد (به یک جفت). جمع آوری کرم خونی چندان ساده نیست (عمادی، 1387).
پس از آن بایستی درجه حرارت آب را که زیر 20 درجه سانتیگراد است کم کم 5 تا 10 درجه سانتیگراد افزایش داد. این ماهی ها آمادگی تخمریزی را پیدا خواهند کرد. در فصل طبیعی تخمریزی اگر در داخل آکواریوم از بخاری استفاده نشده و حرارت آب همانند حرارت محیط بیعی و یا کمی گرمتر است، بایستی یکی دو هفته پیش از تخمریزی با استفاده از یک بخاری ترموستات دار حرارت آب را تدریجا به 26 تا 27 درجه سانتیگراد افزایش داد.
قبل از قراردادن مولدها در آکوآریوم و یا استخرهای خاکی کوچک و یا حوضچه های پلاستکی، بهتر است آنها را ضدعفونی نمود.
برای ضدعفونی و از بین بردن انگلهای روی بدن ماهیهای مولد، 2 روش وجود دارد :
- 1-استفاده از محلول آب نمک به میزان 2 قاشق غذخوری پُر، در هر 5 لیتر آب به مدت یک هفته و تعویض روزانه آب نمک.
- 2-استفاده از محلول پرمنگنات 3 میلیگرم در لیتر به مدت 24 ساعت و تکرار آن 2 مرتبه دیگر بصورت یک روز در میان.
از آنجا که هم آوری یا تعداد تخمهای تولید شده توسط ماهی ماده زیاد است، بایستی از آکواریوم های بزرگ برای تولیدمثل استفاده نمود. در صورت امکان و داشتن تعدادی بیشتر از یک جفت مولد، بهتر است از استخرهای خاکی کوچک با عمق 60 تا 80 سانتیمتر و در صورت نداشتن آن از وان ها و حوضچه های پلاستیکی مناسب برای تخمریزی استفاده نمود.
برای این کار، بایستی حوضچه پلاستیکی را که هرچه بزرگتر باشد بهتر است به خوبی تمیز نمود و آب مناسب در آن ریخت و در بستر آن در چند نقطه با وسعتی حدود 30 در 30 سانتیمتر علوفه مناسب مانند علوفه چمنی طبیعی و یا مصنوعی قابل جابجایی ریخت.
