بیماری های رایج در ماهیان دیسکس
کاهش وزن و غیر طبیعی بودن ظاهر ممکن است توضیحات بسیار مختلفی برای کاهش وزن ماهیان وجود داشته باشد. کاهش وزن ممکن است با مدفوع غیر طبیعی و در برخی موارد با تغییر رنگ و تیره تر شدن ماهی همراهشود. معمولاً اینها اولین نشانه هایی می باشند که شما متوجه آن خواهید شد.
اگر برای یک دوره طولانی ماهی شما سالم به نظر می رسد اما مدفوع ماهی رشته ای، بلند و باریک و سفید رنگ است. می تواند نشانه آلوده شدن ماهی شما با یکی از انگل Hexamita، Spironucleus و یا دیگر تاژکداران است. هر یک از این شرایط می تواند نشانه ای از مشکلات گوارشی باشد. جداول زیر به شما ایده ای از علائم احتمالی و علل آنها می دهد.
مشکلات گوارشی ماهی
| کاهش وزن (بدون وجود عامل خارجی و بیماری خاص) | دلایل |
|---|---|
| پایین بودن اشتها به دلیل شرایط خارجی | رقابت با ماهیان بزرگتر و قوی تر. محیط جدید، نامناسب و یا غذای نا مناسب و بی کیفیت |
| پارامتر های فیزیکی و شیمیای نامناسب آب | دما و pH نامناسب وجود آمونیاک، نیتریت، نیترات، مواد سمی و یا کمبود اکسیژن |
| وجود بیماری های مزمن | داشتن سرطان، نقص عضو و یا بیماری های ژنتیکی |
عوامل خارجی
| کاهش وزن (وجود عامل خارجی و بیماری خاص) | دلایل |
|---|---|
| تاژکداران | یک انگل تک سلولی تاژکدار که اصولا با وجود مدفوع سفید و باریک قابل شناسایی است. |
| کرم های پهن (Cestodes) | کرم های انگلی و بزرگ روده |
| انواع کرم های لوله ای | این کرم ها در اندازه های مختلف از بسیار کوچک و میکروسکوپیک تا به اندازه چندین میلی متر یافت می شوند و یکی از گونه های رایج آنها Capillaria است. |
| دیکر بیماری های روده ای | که می تواند به دلیل وجود باکتری ها، ویروس ها و دیگر انگل هایی روده ای باشد. |
| انواع کرم های لوله اانگل های پوستی و آبششی | انگل های خارجی که از بدن ماهیان تغذیه می کنند و زمانی که بیماری پیشرفت می کند ماهی دیگر تمایلی به خوردن غذا از خود نشان نمی دهد. |
ارگانیسم ها
اینگونه ارگانیسم ها که می توانند به ماهیان شما حمله کنند، چرخه زندگی پیچیده ای دارند. آنها معمولا از تخم یا سیست برای تکثیر استفاده می کنند که در این مرحله از زندگی خود توسط داروها به سادگی قابل از بین رفتن نیستند. حتی اگر انگل های بالغ به کمک دارو از بین بروند دوباره تخم ها و سیست ها باز شده و اینبار با انگل هایی مواجه خواهید بود که مقاومت بیشتری نسبت به دارو از خود نشان می دهند.
به همین دلیل است که اصولا دوره های درمانی برای مدتی بیشتر از زمان درمان شدن ماهیان ادامه داده می شود و لازم است دوز مصرفی مرتب و به اندازه به آب اضافه شود تا از حذف تمامی انگل ها در تانک خود مطمئن شوید.
اگر یکی از ماهیان شما نشانه هایی از وجود انگل ها را از خود نشان می دهد می توان شرط بست که در حال حاضر تمامی ماهیان شما درگیر هستند حتی اگر نشانه های مشخص بیماری را از خود نشان نمی دهند.
داروهای ضد انگل
اگر ماهیان شما توسط یکی از تاژکداران آلوده شده باشد می توانید از مترونیدازول برای شروع فرایند درمان استفاده کنید. بعد از یک هفته برای مبارزه با انگل های دیگر می توانید از Fluke Tabs، فلوبندازول (Flubendazole) و یا داروی ضد انگل پرازیکوانتل استفاده کنید. این درمان ها برای ماهیانی که دچار برخی از انگل های پوستی و خارجی مثل Oodinium هستند جواب نمی دهد.
اگر درمان های آورده شده موثر نبود می توانید با افزایش دما از شر برخی از انگل های تک یاخته ای بر روی پوست و آبشش ماهی ها خلاص شوید. این نوع انگل ها در برخی از موارد باعث کاهش وزن شده بدون اینکه نشانه و یا جراحتی بر روی سطح پوست ایجاد کنند. به یاد داشته باشید که ممکن است ماهی شما به چند نوع انگل مختلف آلوده شده باشد که در این صورت باید از داروهایی با دامنه تاثیر بر روی باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و دیگر انگل هااستفاده کنید. داروی پلی گارد (ضد انگل، ضد قارچ و ضد باکتری با تاثیر گسترده در آب شیرین)
زخم های چشم
| نشانه های مشترک در زخم های چشم | دلایل |
|---|---|
| زخم و خراش با عفونت و یا بدون عفونت | وجود یک ماهی مهاجم، آسیب دیدن در زمان فرار کردن، وجود یک المان تیز در تانک و یا حمل و نقل ماهی |
| تورم چشم | بیماری های مزمن و یا پایین بودن کیفیت آب. گاهی به دلیل درگیری باکتریایی این اتفاق روی می دهد که می تواند از یک آنتی بیوتیک با دامنه عملکرد گسترده برای بهبود استفاده کرد. |
| کدورت چشم | کهولت، تروما، عفونت و یا پایین بودن کیفیت آب |
| تاول / کیست | که می تواند مادر زادی و یا به دلیل عفونت ایجاد شده باشد. |
کدورت چشم در ماهی دیسکس
در ماهیان دیسکس شما اغلب شاهد زخم ها و جراحت های کوچک چشم ماهیان خود خواهید بود. اما همین زخم ها می توانند آلوده شوند و شرایط را کمی جدی تر کنند، اما قابل درمان هستند. شما در اینگونه موارد می دانید که با چه چیزی روبرو هستید.اگر بیشتر از یک ماهی شما درگیر این مشکل است باید ابتدا دلیل بروز مشکل را پیدا کرده و مطمئن شوید که دیگر این اتفاق نمی افتد.
گاهی به دلیل وجود یک جسم تیز در دکور آکواریوم ویا وجود ماهیان مهاجم (و حتی ازدحام زیاد ماهیان در آکواریوم) و در برخی موارد فرایند نامناسب انتقال ماهی است. از آنجایی که اصولا حمله ماهیان و تراکم زیاد دلیل اصلی شروع این مشکل است، لازم است جمعیت آبزیان آکواریوم خود را بررسی کنید. همچنین باید مطمئن بشید که تمامی ماهیان فضای خاص خود را دارند و می توانند پنهان شوند. شاید لازم باشد بخشی از ماهیان خود را انتقال دهید.
برای درمان این بیماری نمک طعام (البته بدون ید) و یا نمک های مخصوص آکواریوم موثر است و اگر نمک ها جواب نداند می توانید از داروهای مختلف آنتی بیوتیک استفاده کنید.
زخم های پوستی
نظارت دائم شرایط و وضعیت پوست ماهی ها از بهترین روش ها برای کنترل سلامت ماهیان است. شما اغلب زخم های کوچکی را بر روی سطح بدن دیسکس ها مشاهده خواهید کرد و یا در برخی از موارد می توانید افتادن پولک ها از روی سطح بدن ماهی ها مشاهده کنید که کاملا طبیعی است. این موارد باید در چند روز بر طرف شوند. اما تغییرات پوستی می توانند نشانه هایی از وضعیت سلامت باشند. این تغییرات عبارتند از:
- تیرگی مداوم رنگ
- لکه های رنگ پریده
- نقطه های سفید
- افزایش موکوس پوست
- جوش ، جوش چرکی و زخم باز
- از دست دادن پولک ها
همانند بسیاری از بیماری های دیگر در مورد بیماری های پوستی نیز کیفیت آب بسیار اهمیت دارد. بعد از اطمینان از کیفیت و سلامت آب برای رفع مشکلات پوستی می توانید کار را با اضافه کردن نمک آغاز کنید، نمک می تواند به ترمیم بافت های آسیب دیده کمک کند. می توانید از برخی از ضد عفونی کننده های آب مثل متیلن بلو (methylene blue) نیز استفاده کنید اگر قصد استفاده از نمک را ندارید بهتر است تا زمان لازم از آنتی بیوتیک ها استفاده نکنید زیرا ممکن است آسیب های مختلفی بخصوص به ساختار فیلتراسیون بیلوژیک آکواریوم شما وارد کنند.
اگر از نمک استفاده کرده و کیفیت آب را تا حد قابل قبولی افزایش دادید، سیستم ایمنی بدن ماهی های شما باید به اندازه کافی قوی شده باشد تا بتواند زخم ها و مشکلات موجود را بر طرف کند. به هر صورت اگر زخم ها شدید باشد ممکن است با تعویض آب و یا حتی استفاده از آنتی بیوتیک بهبود پیدا نکند.
سوراخ سر یکی از بیماری های بسیار رایج در بین ماهیان دیسکس است که اصولا به دلیل کمبود مواد معدنی و ویتامین ها به وجود می آید. ابتدا زخم ها و حفره های کوچک در نزدیکی سوراخ های بینی، صفحات آبششی و یا نزدیک چشم ها بوجود می آید و اگر نادیده گرفته شده و درمان نشود این زخم ها و حفره ها بزرگتر شده و کل ظاهر و صورت ماهی ها از بین خواهند برد. در نهایت ماهی بر اثر ضعف و عفونت از بین خواهد رفت.
شنای غیر طبیعی
شما لازم است همیشه رفتار و بخصوص وضعیت شنای ماهیان خود را بررسی کنید. وجود رفتار های غیر طبیعی در شنای ماهی ها می تواند نشانه ای از وجود مشکل در ماهی و یا استرس بیش از حد در آن باشد. در صورتی که ماهی شما در هنگام شنا کردن تمایل به سمت بالا دارد و به سختی بدن خود را به صورت افقی نگه میدارد و یا به یک سمت کج و متمایل می شود، این موضوع احتمال وجود بیماری را افزایش می دهد. برای مقایسه می توانید از رفتار ماهی های سالم کمک بگیرید.
قبل از اینکه بخواهید درمان را آغاز کنید لازم است ماهی را برای کشف نشانه ها و رفتار های دیگری بررسی کنید. شاید تنها دلیل وجود ماهیانی با رفتار های بیش از حد تهاجمی در تانک شما است که لازم است آنها را از آکواریوم خارج کنید.
بسیاری از مشکلات مربوط به شنای غیر طبیعی در دیسکس ها در همین موارد خلاصه می شود اما به هر صورت بررسی های بیشتر نیز لازم است در برخی از موارد خاص انجام شود ممکن است لازم باشد تجهیزات برقی آکواریوم و تمامی تجهیزات نزدیک به آن را بررسی کنید تا در صورت وجود مشکل جلوی برق دار شدن آب آکواریوم خود را بگیرید.
ماهی شما ممکن است مشکل انسداد روده یا نفخ داشته باشد که می تواند تاثیر بدی بر عملکرد کیسه شنا (کیسه هوایی) داشته باشد. این مشکل زمانی اتفاق می افتد که ماهی بیش از حد تغذیه شده باشد و یا از غذای خشکی که قبلا خیسانده نشده است برای تغذیه استفاده شده است. برای رفع این مشکل، لازم است تغذیه ماهی خود را متوقف کنید تا مشکل حل شود. اگر مدت چند روز مشکل بر طرف نشد، می توانید از نمک منیزیم سولفات استفاده کنید. لازم است دو قاشق چایخوری را به ازاء هر ۴۰ لیتر به آب آکواریوم خود اضافه کنید. این نمک به پاکسازی روده ماهی در طول چند روز کمک می کند.
اگر عفونت در کیسه شنا به وجود بیاد که البته بسیار نادر است، اصولا از نوع عفونت های باکتریایی است. که برخی از نشانه های آن به حالت عمودی شنا کردن و یا ایستادن ماهی است، کج شدن و به پهلو شدن ماهی و یا شنای بسیار ضعیف و کند ماهی است.
اگر بعد از بررسی شرایط آب و انجام کارهای لازم در خصوص بر طرف شدن احتمالی انسداد روده اگر همچنان ماهی شما با مشکل شنا می کند، پس احتمال عفونت کیسه شنا وجود دارد. چون احتمال مشکلات قبلی بیشتر است پس بهتر است قبل از اقدام برای درمان عفونت کیسه شنا موارد قبلی را بررسی کرده باشید.
طاعون دیسکس
این یکی از بیماری های خطرناک برای ماهی دیسکس است. بدترین قسمت این است که یک بیماری ویروسی است و می تواند به سرعت در سراسر آکواریوم پخش شود. هنگام برخورد با این طاعون ، ماهی شما زیبایی خود را از دست می دهد و سیاه و لاغر می شود. فعالیت ماهی کم می شود و به سطح آب نزدیک تر میشود ، گویی که سعی می کند اکسیژن را از هوا تنفس کند.بله ، این یک طاعون کشنده است اما با اقدام فوری و درمان مناسب می توانید حیوان خانگی خود را نجات دهید.در عوض ، وحشت نکنید ، سریع باشید!
برای درمان، اگر مطمئن هستید که هنوز هیچ ماهی دیگری گرفتار طاعون نشده است ، آنهایی که طاعون دارند را قرنطینه کنید. آنها را با داروهای تجویز شده توسط یک دامپزشک مجرب و با تجربه درمان کنید. بسیاری از سنگ های هوا را در مخزن قرار دهید تا ماهیان آسیب دیده به درستی تنفس کنند. هر روز 50 درصد تعویض آب را انجام دهید و از شرایط ایده آل مخزن در تمام مدت اطمینان حاصل کنید.
