تاریخچه آکواریوم

تاریخچه آکواریوم

عصر باستان

در عصر امپراطوری روم اولین ماهی ای که به درون خانه ها راه یافت ماهی باربل بود که در کنار تخت مهمانان و در درون آکواریوم هایی از سنگ مرمر نگهداری می شدند. در حدود سال 50 میلادی ابداع دیواره های شیشه ای این امکان را به رومی ها داد. که یک دیوار آکواریوم مرمری را از شیشه درست کنند و جلوه آکواریوم و ماهی هایش را بیشتر کنند.

در سال 1369 میلادی هانگ وو امپراطور چین کارخانه چینی سازی ای را تاسیس نمود تا ظروف چینی بزرگی مخصوص نگهداری از ماهی قرمز در آن تولید شود. در گذر زمان مردم محفظه هایی را شبیه تنگ های ماهی امروزی ساختند. همچنین بنا به گواه مکتوبات موجود، نویسنده کتاب _ پرنده، ماهی و حیوانات_؛ لئونارد بالدنر از دو گونه حیوان آبزی به نام های علمی نیوت و میسگارنوس نگهداری می کرده است.

قرن نوزدهم

در 1836 درست بعد از اختراع واردین کیس یا همان ورژن ابتدایی آکواریوم گیاهی توسط دکتر -ناتانیل بَگ شا وارد- او پیشنهاد داد تا از همچین محفظه ای برای نگهداری آبزیان نیز استفاده شود. در 1841 او همین کار را نیز اجرایی کرد . اگرچه هنوز چیزی از این ماجرا نگذشته بود که آکواریوم های او میزبان ماهی های واقعی شدند.

آکواریوم آب شور

در 1838 فلیکس دوژاردین، بیولوژیست فرانسوی به نگهداری از آکواریوم آب شور اشاره کرد.هرچند خود او آن را اجرایی نکرد. در 1846 آنا تاین آکواریومی ایجاد نمود که در آن از مرجان ها، اسفنج ها و خزه های دریایی به مدت سه سال نگهداری کرد. و البته از او به عنوان ابداع کننده آکواریوم های کامل  نیز یاد می کنند.

در همین زمان رابرت وارینگتون به آزمایش و تحقیق بر آکواریومی با گنجایش 13 گالون آب که در آن از ماهی قرمز، علف نهنگ یا همان والیسنریا و البته حلزون نگهداری می شد، پرداخت. او نتیجه مطالعاتش را در سال 1850 در مجله انجمن شیمی منتشر نمود.

گسترش نگهداری از آکواریوم

نگهداری از ماهی در آکواریوم خیلی زود به یکی از رفتارهای اجتماعی و عمومی بدل شد . به سرعت همه جا گسترش یافت. در انگلستان بعد از برپایی یک نمایشگاه در سال 1851 که در آن از آکواریوم ها و آبزیان درونشان رونمایی شد. این علاقه به شدت گسترش یافت. در سال 1853 اولین آکواریوم عمومی بزرگ در باغ وحش لندن بازگشایی شد و به عنوان خانه ماهی ها شناخته شد.

در واقع اولین کسی که واژه آکواریوم را به کار برد فیلیپ هنری گاس بود. او در سال 1854 نام کتاب خود را _آکواریوم: نمایان کردن شگفتی های دنیای زیر آب_ گذاشت. او دو واژه aquatic (مربوط به آب)  vivarium(محل نگهداری از حیوانات) را با هم ترکیب نمود و واژه آکواریوم را ابداع نمود. در این کتاب گاس در مورد حیات در آب های شور به طرح مسائلی مقدماتی می پردازد.

در سال 1850 نگهداری از آکواریوم در بریتانیا دیگر تبدیل به یک مد شده بود. طراحی و تکنیک های ساخت آکواریوم و محفظه های نگهداری از آب توسط وارینگتون و البته با همکاری گاس که پس از مدتی به او پیوست به طرز ریشه ای دگرگون شد.

وارد شدن آکواریوم به آلمان

آلمانی ها پس از مدت کوتاهی این سرگرمی را از بریتانیایی ها وام گرفتند. در 1854 نویسنده آلمانی ناشناسی دو مقاله در مورد حیات آبزیان آب شور با تاکید بر آکواریوم های بریتانیا تحت عناوین: The garden house و اقیانوسی روی میز منتشر کرد.

البته در 1856 مقاله ای به نام –دریاچه در شیشه- منتشر شد. که در مورد آبزیان آب شیرین نوشته شده بود. آبزیانی که نگهداری از آن ها در محیط های بسته بسیار راحت تر است. در دهه 1870 اولین انجمن آبزی شناسی در آلمان ایجاد شد. چندی از گسترش آکواریوم ها در اروپا نگذشته بود که پایشان به آمریکا هم باز شد.

در سال 1858 کتاب –خانواده آکواریوم- نوشته هنری دی باتلر تنها کتابی بود که در آمریکا در این مورد منتشر شده بود. بر اساس نوشته های موجود در شماره جولای مجله آمریکای شمالی ویل استیمسون اولین کسی بوده است که در آمریکا صاحب آکواریوم شده است. او هفت یا هشت آکواریوم داشت.

اولین انجمن آبزی شناسی در نیویورک و در سال 1893 تاسیس شد. ژورنال آکواریوم نیویورک در اکتبر 1875 برای اولین بار منتشر شد. در واقع این ژورنال اولین مجله تخصصی ای که در این مورد به چاپ رسیده است.

سیرکا 1908 اولین پمپ هوای مکانیکی بود که به جای قدرت الکتریسیته در آن از قدرت جریان آب استفاده شده بود. بنا به گواه بسیاری از مورخان، اختراع و رونمایی از این پمپ نقطه عطفی در تاریخ آکواریوم به شمار می آید.

الکتریسیته باعث بروز بعضی ار تغییرات در آکواریوم

 بعد از جنگ جهانی اول و درست زمانی که خانه ها نیز از برق شهری برخوردار شدند. داشتن آکواریوم نیز به طور چشمگیری در بین مردم فراگیر شد. الکتریسیته باعث بروز بسیاری از تغییرات در کیفیت آکواریوم ها شد.

امکاناتی مانند نورپردازی های هنری، گرم کردن آب، هوادهی به آب و پالایش کردن آن تنها به واسطه برق بود که به آکواریوم ها افزوده شدند. در ابتدا آکواریوم داران غیر حرفه ای تنها از ماهی های محلی و البته ماهی قرمز نگهداری می کردند.

امکان نگهداری از گونه های گوناگون و عجیبی که از آن سوی مرزها و آب ها آورده می شدند. به همه گیر شدن نگهداری از آکواریوم کمک شایان توجهی نمود. برای وارد کردن ماهی ها از نقاط دور دست به یک کشور از محفظه های پارچ مانند بزرگی به همراه یک تلنبه پایی برای هوادهی به آب درون آن استفاده می شد. اختراع کیسه های پلاستیکی مخصوص حمل بار در دهه 1950 موجب شد که واردات و صادرات ماهی های زنده با سهولت بیشتری انجام پذیرد.

گسترش حمل و نقل و تاثیر آن بر آکواریوم

گسترش حمل و نقل هوایی نیز تاثیر قابل توجهی بر جا به جایی ماهی ها از نقاط دوردست داشت. نگهداری از آبزیان در اکواریوم های فلزی به دلیل زنگ زدگی آن ها غیر ممکن بود . این مساله مانع بزرگی در رشد و همه گیر شدن این سرگرمی بود.

در دهه 1960 استفاده ازسیلیکون به عنوان درزگیر و وسیله عایق بندی سبب شد تا برای اولین بار مارتین هاروویتز در لس آنجلس آکواریوم تمام شیشه ایی را اختراع کند. البته قاب آکواریوم ها تنها به واسطه ایجاد زیبایی بیشتر کنار گذاشته نشد. در 1984 دومین دست آورد بزرگ صنعت آکواریوم به وقوع پیوست. دست آوردی که شاید بتوان به آن به حکم انقلابی در این صنعت نگریست.

فیلتر خشک-تر باعث شد ماهی های متنوع تری وارد آکواریوم ها شوند و البته عمر طولانی تری داشته باشند. مهمترین دست آورد این اختراع اما ایجاد سهولت برای نگهداری از مرجان ها و بی مهرگان در کنار ماهی ها بود.

تنوع مرجان ها

از آن پس تنوع بی نظیری از مرجان های سخت و نرم، شقایق های دریایی و انواع گیاهان دریایی در آکواریوم ها یافت می شود. در حدود سال 1990 مقدار زیادی از مرجان آکروپورا در دسترس علاقه مندان قرار گرفت . توجه خیل زیادی از آکواریوم داران را به دلیل سرعت رشدش، به خود جلب کرد.

امروزه درون آکواریوم ها بیش از هر مرجان دیگری، مرجان های اس پی اس به چشم می خورند. شاید سهولت در نگهداری و مراقبت از آن هاست که باعث شده این گونه مرجانی رواج زیادی پیدا کند. در سال 1928 تنها 45 آکواریوم عمومی به شکل بنگاه تجاری در جهان وجود داشت.

امروزه کمتر شهر صنعتی ای را پیدا می کنید که دارای آکواریوم عمومی نباشد. البته روند ساخت این نوع از آکواریوم ها تا قبل از شکوفایی اقتصادی دهه 1950، به واسطه بحران های اقتصادی و جنگ های جهانی به کندی پیش می رفت.

آمار جالبی به ما نشان می دهد که در 1996 بزرگترین سرگرمی مردم آمریکا بعد از جمع کردن تمبر، داشتن یک آکواریوم بوده است. تخمین زده می شود که در سال1999 بیش از 9 میلیون خانوار آمریکایی صاحب حداقل یک آکواریوم بوده اند.

مرکز مطالعات ملی حیوانات خانگی در سال 2005-2006 اعلام کرد که آکواریوم داران آمریکا از بیش از 139 میلیون ماهی آب شیرین و 9.6 میلیون ماهی آب های آزاد نگهداری می کنند. تخمین زده می شود که آلمانی ها درون آکواریوم هایشان میزبان 36 میلیون ماهی هستند. این سرگرمی به طرز جدی و چشمگیری در اروپا، آسیا و آمریکای شمالی رواج دارد. 40 درصد آکواریوم داران آمریکایی از بیش از یک محفظه آکواریوم نگهداری می کنند.