کوسه ها و سفره ماهی ها _قسمت ۲

کوسه ها و سفره ماهی ها _قسمت 2

تحرک باله های کوسه ها سخت می باشد و به وسیله میله های غضروفی محکم شده اند.

دم در کوسه های امروزی به راندن حرکت ماهی به سمت جلو و همچنین هدایت و ثبات هیدرودینامیک کمک می کند عضی از کوسه های پلاژیک مانند ایسوروس و لامنا مبدل هایی با جریان متقابل در دستگاه گردش خون دارند که به آنها امکان می دهد خونگرم باشند و کارایی شنای خود را افزایش دهند.

سپر ماهیان از باله های سینه ای برای راندن خود به سمت جلو استفاده می کنند و تصور می شود که با بال های خود در حال پرواز در میان آب هستند. کوسه ها از باله های خود برای برقراری ثبات، هدایت کردن، راندن و تغییر جهت استفاده می کنند هر کدام از باله ها دارای وظایف خاصی هستند.یک یا دو باله پشتی که در ناحیه پشتی قرار دارند به ترتیب باله های پشتی اول و دوم گفته می شوند.

باله های پشتی باعث برقراری ثبات شده و مانع چرخش موجود می گردد خار های باله در آنها ممکن است وجود داشته باشد در صورت وجود به عنوان وسیله دفاعی استفاده می شوند  باله های سینه ای در عقب سر قرار گرفته است این باله ها برای هدایت کردن در هنگام شنا و نیز تغییر جهت دادن به کوسه ها کمک می کند باله های مخرجی در جنس نر به اندام تناسلی تبدیل شده که کلاسپر نامیده می شوند ناحیه دمی شامل ساقه دمی و باله دمی می باشند.

دستگاه های حسی

ماهیان غضروفی دارای دستگاه های حسی بسیار توسعه یافته ای هستند  که به آن ها کمک می کند تا محل استقرار طعمه در بین اشیا را تعیین کنند این حالت بر خلاف ماهیان استخوانی است که شدیدا به قوه بینایی خود متکی هستند در ماهیان غضروفی احتمالا اولین علایم حسی که آنها می تواند در هنگام جستجوی طعمه دریافت کنند یا بوی طعمه و یا صدا هایی است که با فرکانس پایین ایجاد می شوند.

اندام های بویایی که به خوبی رشد کرده اند گواهی بر شدت حس بویایی خود دارند برای مثال سر کوسه چکشی که وضعیتی منحصر به فرد دارد این امکان را فراهم می کند که منافذ بینی آن از قدرت ممیزه وسیعی برخوردار باشد و به این کوسه توانایی غیر متعارفی می دهد که بوی مواد را در داخل آب با چرخیدن به سمتی که آن بو شدیدتر احساس می شود ردیابی کنند نوسانات و تلاطم هایی که در اثر تقلای ماهیان یا حتی شنای ماهی در یک گروه ایجاد می شود.

نیز از یک فاصله دور قابل تعیین است که یا توسط گوش داخلی (در مورد نوسانات) یا دستگاه خط جانبی (در مورد تلاطم ها) صورت می گیرد در محدوده نزدیک تر قدرت بینایی وارد عمل می شود هنگامی که کوسه ها وارد عمل می شوند تا طعمه را بربایند غشاهای پلک سوم چشم را می پوشانند و سایر دستگاه های حسی وظیفه چشم را به عهده می گیرند

یکی از این دستگاه ها دستگاه دریافت جریان الکتریکی است که می تواند میادین الکتریکی کوچکی را که در اثر حرکات عضلانی ایجاد می شود را تعیین کند آمپول های لورینزینی که بر روی پوزه قرار دارند، وظیفه انجام این امر را به عهده دارد علاوه بر این گیرنده های حسی بر روی آرواره تحتانی نیز در این امر دخالت دارند.

آمپول های لورینزینی

این ساختار کیسه ها و پرز های کوچکی هستند  و شبکه ای از گیرنده های زیر پوستی را تشکیل می دهند آمپول های لورینزینی به صورت منافذ بسیار ریز در اطراف سر قرار گرفته اند آمپول ها میدان های مغناطیسی که توسط ماهیان به وجود می آیند را تشخیص می دهند همچنین این ساختار ها به کوسه ها کمک می کنند تا طعمه های مخفی شده داخل رسوبات را پیدا کنند تحقیقات اخیر نشان می دهد که کوسه ها قادرند با استفاده از این ساختارها دمای آب را تشخیص دهند.

آمپول لورینزینی همچنین در برقراری ارتباط داخل گونه ای نقش دارد. زیرا بسیاری از سفره ماهیان و سپر ماهیان دارای اندام های الکتریکی ضعیف هستند اسپیراکل ها منافذ اولین شکاف آبششی هستند که در پشت چشم ها قرار گرفته اند. اسپیراکل ها دربرخی از کوسه ها وجود ندارند به خصوص در مورد کوسه هایی که به طور مدام در حال حرکتند اما معمولا در کوسه های ساکن بستر اسپیراکل ها بزرگتر می باشند در کوسه های سطح زی این ساختار ها توسط رگ های خونی اکسیژن را به مغز و چشم ها انتقال می دهند.

در سفره ماهیان اسپیراکل ها بزرگتر و توسعه یافته اند که به طور فعالانه آب را بر روی آبشش ها پمپ کرده و به آن ها اجازه می دهند تا تنفس کنند در حالی که در زیر ماسه ها پنهان می شوند.

خط جانبی

خط جانبی همراه با آمپول های لورینزینی ساختار های الکترو مغناطیسی از سیستم گیرنده ای یک کوسه را تشکیل می دهند. این ساختار ها شامل سلول های نوروماست می باشد که در داخل کانالی که درست در زیر پوست و یا فلس ها قرار گرفته اند دیده می شوند.همانند آمپول های لورینزینی منافذی هستند که به سمت بیرون باز شده و قادرند حرکت های ایجاد شده توسط شکار را ردیابی کنند.

چشم ها

ساختار چشم در کوسه ها با کمی تغییرات همانند دیگر مهره داران می باشد. کوسه ها دارای ساختاری با نام پلک سوم هستند. این ساختار چشم را در زمان تغذیه حفاظت می کند.

اندام های داخلی

بزرگترین اندام داخلی که در بدن کوسه ها دیده می شوند کبد می باشد. این اندام نرم و بزرگ و روغنی ۲۵ درصد از وزن بدن کوسه را تشکیل می دهد. کبد ها دارای دو عملکرد مهم هستند:

• ۱- اولین نقش آن که به عنوان یک منبع انرژی عمل می کند.
• ۲- از آنجایی که چربی سبک تر از آب می باشد و در کبد ذخیره می شود این امر باعث می شود چگالی بدن کاهش یافته و مانع از سقوط موجود به بستر می شود.

علاوه بر کبد، معده نیز در حفره گوارشی دیده می شود که در انتها به ابتدای روده و دریچه های مارپیچی روده ختم می شود. دریچه مارپیچی روده یک اندام مارپیچ داخلی است که میزان جذب مواد را افزایش می دهد. پس از این اندام رکتوم و مخرج قرار داشته که به کلواک منتهی می شوند. کلواک حفره ای است که مواد گوارشی، ادراری و گنادی به این محفظه ریخته و سپس به خارج دفع می کند.

می توانید جهت مشاهده و خرید انواع کوسه ها به فروشگاه خانه آبزیان بخش ماهی های دریایی بخش کوسه ماهی ها وارد شوید.

سپرها و سفره ماهی ها

سپرها و سفره ماهی ها حدود ۵۵% از کل ماهیان غضروفی را شامل می شوند .تا به حال حدود ۶۳۱ گونه مختلف با ۲۳ خانواده از آن ها شناسایی شده است.

بزرگترین سفره ماهی، سفره ماهی مانتا نام دارد که عرض بدنش بیش از ۶.۷ متر می شود.

سفره ها و سپر ها دارای ویژ گی های زیر هستند:

• شکاف های آبششی، چشم ها و اسپیراکل ها در بالای سر قرار دارند
• باله های سینه ای توسعه یافته که به کناره های سر متصل شده است
• فاقد باله های مخرجی می باشند
• دارای دندان های سنگ فرشی برای خرد کردن شکار هستند

ماهیان غضروفی دارای گیرنده های بسیار حساسی هستند که در پیدا کردن شکار به آن ها کمک می کنند. برای مثال سپر ماهی برقدار الکتریکی که در عمق بین ۲۰۰ تا ۹۰۰ متر زندگی می کند اگرچه دارای چشم می باشد اما از حسگرهای الکتریکی های خود برای دیدن استفاده می کند. به طور کلی کو سه ها، سپر ها و سفره ها از حواس زیر برای موقعیت یابی و صید شکار استفاده می کند:

• بویا گیرنده های شیمیایی
• بینایی گیرنده های بینایی
• شنوایی ادراک شنوایی
• گیرنده های مکانیکی
• گیرنده های الکتریکی

اغتشاشات مکانیکی توسط سیستمی به نام خط جانبی درک می شود. این اغتشاشات می تواند حرکت های آب ، صدا ارتعاشات و تغییرات فشار باشد. آمپول های لورینزینی پالس های الکتریکی را در اب شناسایی و همچنین در جهت یابی به ان ها کمک می کند.

اسکلت

اسکلت داخلی اسکات ها و سپرها همانند کوسه ها بوده یعنی فاقد استخوان های واقعی هستند و از غضروف تشکیل شده است. غضروف ها مواد محکم و با دوامی هستند که نسبت به استخوان ها انعطاف پذیر تر و سبک تر بوده و به این ماهیان امکان حرکت و شنا در آب را می دهند

اما بخش هایی از اسکلت مانند جمجمه، مهره ها و خار های پوستی با ترکیب کلسیم و نمک محکم شده اند که به آن کلسیفیه شدن گفته می شود. وقتی ساختارهای اسکلتی به اندازه مناسبی کلسیفیه شوند آنها ساختاری مانند استخوان پیدا کرده بدون اینکه وزن آنها افزایش یابد.

کبد

کبد ماهیان الاسموبرانش اندام بزرگ ، نرم و بسیار روغنی بوده که بخش اعظم حفره داخلی بدن را تشکیل می دهد. کبد دارای دو لوپ بزرگ با رنگ سبز مایل به قهوه ای تیره می باشد. همانند کوسه ها، کبد در این ماهیان نیز دارای دو عملکرد می باشد.

کبد می تواند به عنوان یک اندام ذخیره کننده چربی عمل کرده و نقش انرژی زایی برای آنها داشته باشد. ثانیا از آنجا که کبد چگالی کمتری نسبت به آب داشته می تواند به عنوان یک اندام هیدرواستاتیک عمل کند. این چربی ها با کاهش دادن چگالی و افزایش دادن شناوری این ماهیان از سقوط ماهیان به بستر جلوگیری می کند.

توانایی سفره ماهیان و سپرها

برخی از انواع سفره‌ماهیان دارای اندام برق‌زا در دم خود می‌باشند که جریان الکتریسیته ضعیفی را تولید می‌کنند، در نوعی از این ماهیان اندام برق‌زا در ناحیه سر بوده و جریان الکتریکی با ولتاژ بالا تولید می‌نمایند. توان تشخیص میدان‌های الکتریکی در بسیاری از ماهیان وجود دارد. این عضوها، گیرنده‌های الکتریکی بسیار حساسی هستند. حساسیت این ساختارها به میدان‌های الکتریکی بسیار بالا بوده و تا کمتر از ۰۱/۰ میکرو ولت در سانتی‌متر می‌رسد، که با حساس ‌ترین ولتاژسنج‌های ساخت دست بشر هماوردی می‌کند.

این توانمندی برای تشخیص طعمه و نیز مسیریابی مهاجرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر ساختارهای گیرنده جریان‌های الکتریکی، بعضی از گونه ها مجهز به ساختارهای گیرنده شیمیایی و گیرنده‌های مکانیکی نیز می‌باشند، دریافت تحریکات مکانیکی بوسیله سیستم‌های جانبی صورت می‌گیرد. این سیستم که سلول‌های تشکیل‌دهنده آن در روی خط جانبی و درون خط جانبی قرار دارند.

گیرنده‌های شیمیایی فیزیکی از دیگر ساختارهای مهم این ماهیان است که قدرت بویایی شگفت‌انگیزی به کوسه‌ماهیان می‌دهد. آزمایش‌ها نشان داده است که برخی از کوسه‌ماهیان به مواد شیمیایی با غلظت‌های بسیار پائین تا حد ۱ قسمت در ۱۰ میلیارد واکنش نشان می دهند.

تولید مثل

گونه های نر که سایز کوچکتر دارند به دور ماده هایشان حلقه می زنند در حالیکه در گونه های بزرگتر نر و ماده در یک سمت و جهت قرار می گیرند. در طول تولید مثل، نرها باله سینه ای ماده ها را گاز می گیرند. ماده ها در طول فصل جفت گیری یا بعد از آن اغلب دارای زخم یا نشانه هستند.

این نشانه ها توسط گاز گرفتگی نرها به وجود می آید. در بیشتر ماهیان غضروفی، نرها دندان های بزرگتر و درازتری نسبت به ماده ها دارند. تخم کوسه ها و سفره ماهیان درون بدن جانور ماده بارور می شود و با توجه به گونه ماهی مولد، تخم درون بدن یا بیرون از آن تکامل می یابد. بعد از باز شدن تخم، نوزاد کاملا شبیه به والدین خود می باشد.

خارها

دم سفره ماهیان یک یا چند خار تیز دارد. خارها یک وسیله دفاعی برای حیوان می باشد که آنها را در مقابل دشمنان محفظت می کند. با توجه به اینکه برخی از سفره ماهیان در آب های ساحلی زیست می کنند، در برخی اوقات باعث بروز حوادثی می شوند.