تاریخچه 4000 ساله آکواریوم
بیش از 4،000 سال از شروع نگهداری ماهی توسط انسان می‌گذرد.
اولین پرورش‌دهندگان ماهی شناخته شده سومریان بودند.
که از حدود 2500 سال قبل از میلاد سابقه نگهداری از ماهی در استخر را داشته و از آن‌ها به عنوان غذا استفاده می‌کردند.
پس از آن‌ها مصریان، رومیان و بسیاری از فرهنگ‌های باستانی دیگر، مجذوب زیبایی، سرعت و چابکی ماهی‌ها شدند.
و گاهی آن‌ها را مقدس می‌دانستند. به عنوان مثال، مصریان باستان گونه‌های خاصی از ماهی‌های زیبا را تکثیر می‌کردند.
تصاویری از این ماهی‌ها در نقاشی‌های دیواری مقبره‌های مصری یافت شده‌اند.
که آن‌ها را به عنوان یک شیء مقدس نشان می‌دهد. تجار روم نیز برای تکثیر ماهی‌های آب‌شیرین مورد استفاده به عنوان غذا در مخازن پرورش ماهی معروف بودند.
اولین مطالعه رسمی در مورد ماهی توسط فیلسوف یونانی ارسطو (384-322 قبل از میلاد) انجام شد.
او با نوشتن در مورد عادات ماهی‌ها و تعریف گونه‌های بومی هر محل علم ماهی‌ها (آبزی‌شناسی) را شروع نمود.
امروزه، دانشمندان اطلاعات بیش از 20،000 گونه از ماهی‌ها در سراسر جهان را طبقه‌بندی کرده‌اند.
آکواریوم مدیون ماهی طلایی
بدون شک تفکر داشتن آکواریوم امروزی و محبوبیت جهانی نگهداری از ماهی‌های زینتی مدیون ماهی طلایی یا گلد‌فیش یا همان ماهی قرمز ما ایرانی‌هاست .
از اینجا به بعد آن را با نام ماهی طلایی، نامگذاری می‌کنیم.
نگهداری از اینگونه برای تزئین پس از سال‌های زیاد استفاده از ماهی‌های پرورشی خوراکی برای اولین بار در سال 960 میلادی در دوران سلسله سونگ در چین ثبت شده است.
استخرهای مملو از ماهی طلایی تزئینی در سال‌های 968 – 975 در میان اشراف محبوبیت زیادی پیدا کردند و خوردن این ماهی در چین به کلی ممنوع شد.
– در 1136 امپراطور تسونگ اقدام به تکثیر و پرورش این ماهی در یک محیط کنترل شده‌تر نمود.
تکثیر نژادهای جدید تکامل یافته‌تر به افزایش شناخت و محبوبیت ماهی طلایی در سراسر کشور کمک کرد.
در 1510 ماهی طلایی نه تنها در بین اشراف بلکه در میان عامه مردم نیز متداول شده بود.
ویلا و خانه‌های بسیاری از حوضچه‌هایی برای نگهداری و تکثیر ماهی طلایی برخوردار شدند .
و حفاظت از تکنیک‌های تکثیر موفقیت‌آمیز به صورت یک راز ارزشمند متداول شد.
در این شرایط، اولین کتاب با عنوان “مقاله‌ای در مورد ماهی طلایی” در چین در 1596 نوشته شده است.
در 1616 ماهی‌های طلایی به ژاپن وارد شدند.
ماهی در ژاپن
ژاپنی‌ها در طول زمان تسلط خود را در تکثیر این ماهی حفظ کردند و در حال حاضر نیز بزرگترین صادرکننده ماهی طلایی به سراسر دنیا می‌باشند.
در 1691 در اولین حضور در اروپا ماهی‌های طلایی در پرتغال ظاهر شدند، و از آنجا در سال 1728 وارد انگلستان شدند.
در این زمان، این ماهی در سراسر اروپا محبوب طبقه حاکم و اشراف بود.
هلند اولین کشوری است که پرورش و تکثیر ماهی طلایی را در اروپا در سال 1780 آغاز نمود.
در 1850 ماهی‌های طلایی به دنیای جدید خود یعنی ایالات متحده وارد شد و تبدیل به یکی از جاذبه‌های نیویورک گردید.
پس از این موفقیت اولین پرورش‌دهنده ماهی طلایی در ایالات متحده فروشگاه خود را در مریلند افتتاح کرد.
دیگر نگهداری از ماهی‌ها و مخصوصا ماهی طلایی در بسیاری از نقاط دنیا بسیار مرسوم شده بود.
اما همچنان در حوضچه‌ها و استخرها این کار انجام می‌شد و خبری از آکواریوم امروزی نبود.
در 1850 انگلستان، تاریخ مهمی را در تاریخچه آکواریوم ثبت کرد، تا آن زمان ماهی‌ها برای مقاصد ابتدایی و شخصی و بدون داشتن دانش فنی نگهداری می‌شدند.
و انتخاب گونه‌هایی مانند ماهی طلایی نیز علاوه بر زیبایی‌شان، بدلیل مقاومت خوب آن‌ها در مقابل شرایط بد نگهداری بود .
تجربه نگهداری ماهی قرمز عید ما ایرانیان در شرایط کوچک تنگ و معمولا بدون غذا نیز به مقاومت ذاتی اینگونه بر می‌گردد.
بر اساس تحقیقات شیمیدان پریستلی و جانورشناس جانسون، که متوجه ارتباط بین اکسیژن با گیاهان شده بودند .
رابرت وارینگتون نظریه ساخت آکواریوم یعنی مخزنی که بتوان ماهی را از کنار و نه فقط از بالا -مانند حوضچه‌های بزرگ- در آن دید را مطرح کرد.
نظریه او، ساخت یک ساختار شیشه‌ای پر شده از شن و ماسه در کف، به همراه حلزون‌ها و گیاهان برای تامین اکسیژن بود که در این شرایط ماهی‌ها می‌توانستند برای همیشه زندگی کنند.
گیاهان با استفاده از فضولات ماهی‌ها اکسیژن مورد نیاز ماهی‌ها را تامین می‌کنند، حلزون‌ها گیاهان پوسیده را می‌خورند .
و بر روی گیاهان تخم می‌گذارند و ماهی‌ها از تخم‌های حلزون‌ها تغذیه می‌کنند. یک چرخه بسته کامل.
آکواریوم‌هایی بر مبنای اصول نظریه
با اینکه بی‌نقص بودن این نظریه بعید به نظر می‌رسید اما آکواریوم‌هایی بر مبنای اصول این نظریه ساخته شدند.
آکواریومهای گیاهکاری شده با اسکلت فولادی مهار شدند، بدون تصفیه و بخاری و تجهیزاتی که ما امروز می‌شناسیم.
تقریبا در همان زمان در سال 1853 برای اولین بار در جهان آکواریوم عمومی در رجنت پارک لندن افتتاح شد.
در طول 15 سال آینده، آکواریومهای عمومی مشابه در سراسر انگلستان، فرانسه و آلمان افتتاح شدند.
متاسفانه بسیاری از این آکواریومهای عمومی اولیه بدلیل تلفات ماهی‌های خود بقا پیدا نکردند.
اما در آغاز دهه 1870با دانشی که مسئولین آن‌ها نسبت به هوادهی، تصفیه آب و دمای مناسب پیدا کرده بودند آکواریومهای زیادی افتتاح گردیده و ماندگار شدند.
در 1854 مقاله‌ای ماندگار با نام “دریا در شیشه” توسط میلر آدولف رومالر در آلمان انتشار یافت که آن را به عنوان شروع نگهداری از آکواریوم به صورتی که امروزه می‌شناسیم می‌دانند.
البته لغت آکواریوم به معنای محل نگهداری و نمایش آبزیان از سال 1841 در نوشته‌ها به کار برده می‌شد.
علاقه به ماهی در ایالات متحده نیز تقریبا از همین زمان شکل گرفت.
در سال 1856 ، دولت ایجاد آنچه که امروز بخش ماهی از موزه ملی تاریخ طبیعی موسسه اسمیتسونین است را تاسیس کرد.
اولین ثبت نام ماهی در اسناد دولتی آمریکا با نام ماهی مکنده (Catostomus hudsonius) در تاریخ 15 دسامبر سال 1856 ثبت شد.
ماهی و نماد ها
50 سال آینده شاهد انفجار مجازی از علاقه به ماهی‌ها و محیط‌های آن‌ها است.
نهادهای معروفی مثل موسسه اقیانوس‌شناسی wood holes 1885 و موسسه اقیانوس شناسی Scripps 1903 در این دوره تأسیس شد.
بسیاری از آن‌ها سازنده آکواریومهای عظیم برای نمایش عمومی هستند.
سال‌ها به طول انجامید تا درک کاملی از فیلتر بوجود آید. یکی از اولین آن‌ها، فیلتر زیرشنی، در سال 1950 معرفی شد.
تا سال 1952 تمامی ماهی‌های نگهداری شده در اسارت فقط از غذای زنده تغذیه می‌شدند.
تا اینکه دکتر بانش اطلس با اختراع غذای پولکی انقلابی را در این سرگرمی بوجود آورد.
از آن به بعد، این سرگرمی رونق گرفت.
استفاده از سوخت کمتر درحمل و نقل کوتاه‌تر ، پرورش‌دهندگان و علاقه‌مندان به سرگرمی را بیشتر به سمت همگانی کردن سوق می‌داد .
تا بتوانند محصولات خود را در نزدیکترین فاصله عرضه کنند.
اختراعات و درک شیمی آب و ماهی در عرض 30 سال گذشته هر کسی را قادر ساخته بود.
تا بدون مشکل یا با مشکلاتی کوچک از نگهداری از ماهی‌ها لذت ببرد.
امروز، ماهی دومین حیوان خانگی محبوب آمریکاست.
بیش از 7،4 میلیون خانوار در ایالات متحده ماهی آکواریوم دارند و این رقم حتی شامل افرادی که ماهی قرمز در تنگ نگهداری می‌کنند نمی‌شود.
پیشرفت‌های علمی در سراسر قرن بیستم آکواریوم داری را ساده‌تر و لذت بخش‌تر از هر زمانی کرده است.
مخازن با کیفیت‌تر، فیلترهای بهبود یافته و پمپ‌های اکسیژن و یک رژیم غذایی متعادل از مواد غذایی مغذی امکان رشد و بقای ماهی در آکواریوم را بهتر از شرایطی که سومریان در 4000 سال پیش در استخرها انجام می‌دادند را بوجود می‌آورد
.
