آب نماد زنانگی و پاکی و عامل حیات
آب مظهر پاکی، زیبایی و عامل حیات بخش کلیه موجوادت است. در ایران باستان آب همواره از تقدس و احترامی خاص برخوردار بوده و سرمنشاء حیات است. عالی‌ترین پدیده حیات را عشق نامیده و وجه اشتراک حیات و عشق را در این میدانستند که بدون وجود هر یک از آنها،
زندگی مفهومش را از دست می‌دهد. به قول مولانا:
آب حیات عشق را در رگ ما روانه کن آینه صبوح را ترجمه شبانه کن
ای پدر نشاط نو بر رگ جان ما برو جام فلک نمای شو وز دو جهان کرانه کن
زرتشت
بر اساس اعتقادات پیروان آیین زرتشت، در زمان خلقت جهان، روح شیطانی به زمین حمله ور شده و بخشی از آب‌های آن را شور کرده است. پاکی و آلودگی در باور زرتشتیان بسیار حائز اهمیت است. ایشان آلودگی را مظهر شیطان و بدی می دانند و برای آب پاک، تقدس و احترام فراوانی قائلند.
تف کردن، ادرار کردن و شستن دست ها در رودخانه ها مجاز نیست چرا که این اعمال قداست و پاکی آب را از بین می برد.از این رو در این آیین فرشته ای به نام آناهیتا برای پاسداری از آب، قرار دادند که این فرشته برای اکثر مردم مورد احترام و مقدس بود.
جد نهم زرتشت
اهورامزدا به سپیتمان (جد نهم زرتشت) گفت: ای سپیتمان! آناهیتا (رود قدرتمند) را که در همه جا روان استو دشمن بدی و پلیدی است را ستایش کن. آب مستحق ستودن در عالم است برای اینکه تن و جان را پاک کرده و باعث افزایش احشام و زراعت می گردد.
همچنین موجب گسترش دارایی و توسعه کشور می شود. او که نطفه مردان را از آلودگی پاک می کند و زایمان را برای زنان آسان می گرداند و شیر مادران زیاد می سازد. من، اهورامزدا به نیروی خویش آناهیتا را پدید آوردم تا خانه و ده و شهر و کشور را گسترش دهم و نگهبانی و پاسبانی کنم.حال برای این ماده پرارزش چه فرشته‌ای را می‌توان پاسبان گذاشت که تقدسش بیشتر ملموس گردد؟
مخفف واژه آناهیتا، ناهید است که بعدها به ستاره زهره شهرت پیدا کرده که آنرا الهه وجاهت، زیبائی، موسیقی و بالاخره الهه عشق می دانند. از ناهید در اوستا نیز یاد شده است. ناهید در اوستا زنی است جوان، زیبا، نیرومند، خوش اندام، با بازوان سپید و به ستبری شانه‌ی اسب، سینه‌های برآمده، کمربندی تنگ بر میان بسته و با گوهرهای آراسته و جامه‌ی پرچین و …همه این خصوصیات مظهر الهه‌ایست که باید از مایع مقدسی پاسبانی نماید.
ناهید هم ایزد آب و باران است
ناهید هم ایزد آب و باران است و هم نمادی از رسایی و کمال زن، فریادرس و پشتیبان زنان و نیز بخشنده‌ی فراوانی، کامیابی و پیروزی دولت به شمار می‌آمد و به همین دلیل جایگاهی بسیار ارجمند در میان ایرانیان و کشورهای پیرامون ایران داشته است. آناهیتا، این فرشته به دلیل همراه بودن با آب آنقدر ارزشمند می‌شود که به دستور اردشیر دوم برای او معابد و تندیس‌های بسیاری در همدان، شوش، کنگاور، دمشق و دیگر شهرها ساخته اند.
این تندیس‌های کوچک از جنس سفال
این تندیس‌های کوچک از جنس سفال، نقره و طلا بوده که تاکنون شمار زیادی از آنها بدست آمده است. بیشتر به شکل زنان سنتی و اساطیری و با پوشاک و آرایش بومی و در کل چهره‌ی زنی بی کم و کاست که آرزوی هر مردی بود، ساخته شده است.
پرستش آناهیتا
پرستش آناهیتا به عنوان الهه آب و نه خدای زرتشتی مدتها در غرب ایران رواج داشت، ولی در زمان اردشیر دوم هخامنشی به دیگر جاهای کشور ایران نیز وارد شد. جایگاه این الهه در زمان هخامنشی آن چنان بوده که داریوش دوم هخامنشی در نقش برجسته خود در نقش رستم از این الهه آب در کنار اهورامزدا یاد می‌کند. اهمیت آب و ستایش آناهیتا در بیرون از مرزهای ایران نیز گسترش داشته است و با گذر از عراق و سوریه به آسیای کوچک و سپس از راه دریای مدیترانه به روم راه یافت. نام آفرودیت-ونوس با آناهیتا در پیوند بود.
.
