مدیریت نیترات و فسفات ها-قسمت 2
بسیاری از کیت های تست با اضافه کردن قطره هایی از معرف مخصوص به نمونه آب برداشته شده از آکواریوم در یک ظرف مخصوص و مقایسه تغییر رنگ حاصل با یک جدول رنگی مشخص مقادیر فسفات و یا نیترات را برای شما مشخص می کنند. با توجه به قدرت محدود چشم انسان در تشخیص اختلاف رنگی به هر صورت این کیت های تست دارای دقت و دامنه اندازه گیری بسیار محدودی هستند.
به عنوان یک جایگزین مناسب چکر های شرکت Hanna به کمک شما خواهند آمد و خواندن اختلاف رنگ توسط تغییر در میزان نوری که از یک منبع نوری مشخص بر روی محلول تابانده می شود. اتفاق می افتد بنابراین دقت و حساسیت بسیار بالاتری نسبت به کیت های تست خواهند داشت.
در لابراتوارهای پیشرفته از روش های مختلف مثل جذب و نشر اتمی و تجهیزات ICP-OES برای دقت های بسیار بالاتر استفاده می شود اما به هر صورت استفاده از این روش ها هزینه بیشتری در پی خواهد داشت و لازم است زمان زیادی را برای دریافت نتایج منتظر بمانیدبه هر صورت پیشنهاد و تاکید ما بر این است که بدون در نظر گرفتن روش انتخابی شما برای انجام آزمایش لازم است.تمامی آزمایش های انجام شده با زمان و تاریخ دقیق ثبت و نگهداری شود تا امکان کنترل و بررسی روند های موجود در آکواریوم شما وجود داشته باشد.
نسبت مهم
نمی خواهیم در این مقاله به مباحث بسیار پیچیده علمی در رابطه با پارامتر های مختلف و روابط بین آنها بپردازیم اما یک نسبت بسیار مهم در آکواریوم های مرجانی وجود دارد که بهتر است با آن آشنا شده و به آن توجه کنید این نسبت در حقیقت نسبت بین کربن، نیترات و فسفر در آبهای طبیعی در اطراف تپه های مرجانی در دریاها و اقیانوس ها است.
این نسبت برابر ۱۰۶:۱۶:۱ ثبت شده است، اما بعد ها این مقدار به ۱۰۶:۱۴:۱ اصلاح شده است این نسبت مقادیر متناسبی از این سه ماده را برای استفاده توسط آبزیان خاص مصرف کننده در اختیار آنها قرار می دهد و با توجه به خارج شدن آکواریوم شما از این نسبت میزان رشد جلبک های مزاحم در آکواریوم شما افزایش پیدا خواهد کرد اصولا تنها مقادیر نیترات و فسفر در آکواریوم ها اندازه گیری می شود که در حقیقت دو عدد آخر این نسبت هستند و باید با نسبت ۱۴:۱ نگهداری شود.
شواهد نشان داده است که اگر این نسبت به صورت ۱۶:۱ نگهداشته شود به مراتب احتمال رشد جلبک های مزاحم کاهش پیدا خواهد کرد پس اگر میزان نیترات در آکواریوم شما برابر ۱ میلی گرم در لیتر (ppm) باشد انتظار می رود که بتوانید میزان فسفر را در حدود ۰.۰۶ میلی گرم در لیتر نگهدارید.
توجه داشته باشید که مرجان های SPS بهتر است در شرایطی با نسبت ذکر شده نگهداری شوند نکته منفی دیگر که در این فرایند مطرح است لزوم وجود نیترات برای حذف طبیعی فسفات از آب است و در صورتی که نیترات صفر شوددیگر امکان حذف فسفات به صورت طبیعی وجود نخواهد داشت در اینگونه موارد لازم است آکواریوم دار میزان غذای روزانه را افزایش داده و یا میزان مصرف منابع کربنی مثل بیوپلیت ها را در آکواریوم خود کاهش دهد تا میزان نیترات دوباره به مقدار مناسب افزایش پیدا کند.
منابع دیگر فسفات و نیترات
منبع دیگری از فسفات و نیترات غذاهای طبیعی هستند که حاوی مقادیر قابل توجهی از فسفر و مواد ارگانیک هستندو می توانند میزان فسفر، کربن و نیتروژن را در آب آکواریوم شما افزایش دهند همچنین این مواد ارگانیک توسط باکتری ها تجزیه شده و به فسفات، آمونیاک، نیتریت و نیترات تبدیل می شوند.
همچنین لازم است به منابع دیگر ورود فسفات و نیترات به آکواریوم خود نیز توجه داشته باشید مثل کربن های فعال، مدیای کلسیم راکتورها، آب شهری و نمک مصنوعی استفاده شده.
راه های پیشگیرانه
قطعا پیشگری بهتر از درمان است و موارد زیادی وجود داردکه شما با در نظر گرفتن آنها می توانید میزان تولید و افزایش نیترات و فسفات را در آکواریوم خود کاهش دهید.
- تعویض آب مرتب و دوره ای
- وجود جریان اصلی و جریان های داخلی کافی می تواند از تجمع مواد زائد در لابه لای صخره ها جلوگیری کرده و در نتیجه جلوی تجزیه این مواد آلی و افزایش نیترات و فسفات گرفته شود.
- یک پروتئین اسکیمر مناسب و تنظیم و شستشوی منظم آن
- حذف دائم مواد جامد گرفته شده درون فیلتر های ساکس و دیگر فیلتر های فیزیکی از مسیر جریان آب
- استفاده از انواع مختلف آبزیان برای به هم زدن و نظافت کردن بستر آکواریوم
- استفاده از محصولاتی که بر روی برچسب آنها عبارت های بدون فسفات و نیترات phosphate & nitrat free وجود داشته باشد.
- استفاده از آب شیرین خروجی از دستگاه های RO تنها با TDS صفر
- اندازه گیری مرتب TDS آب شیرین خروجی دستگاه RO و تعویض مرتب فیلتر های دستگاه و رزین های جذب کننده مربوطه جهت داشتن آبی با TDS صفر
- عدم تغذیه بیش از اندازه آبزیان
- عدم نگهداری از آبزیانی بیش از اندازه استاندارد و مجاز برای آکواریوم
- یخ زدایی کامل غذاهای یخ زده قبل از استفاده در آکواریوم
حتی در صورت رعایت تمامی این نکات نمی توانید انتظار داشته باشیدکه همیشه میزان نیترات و فسفات در آب اکواریوم شما در محدوده مناسب قرار داشته باشد در ادامه راه کارها و روش های معمول جهت کاهش این مقادیر که در سال های اخیر توسط آکواریوم داران استفاده می شود، آورده شده است.
حذف نیترات
در طی این سال ها راه های زیادی برای کنترل نیترات معرفی شده است برخی از راه ها مثل کشت مانگرو این روز ها بسیار نادر به چشم می خوردبه هر صورت کاشت و برداشت جلبک برای حذف نیترات بسیار فراگیر شده برای مثال گیاه چیتو بسیار محبوب و پر طرف دار است و برای رشد به یک منبع نور پایدار با دمای رنگ ۶۵۰۰ کلوین و فضای مناسب در سامپ شما نیاز دارد.
برای گرفتن نتیجه عالی بهتر است این جلبک در مسیر جریان بالا قرار داده شود بسیاری از آکواریوم داران زمان روشن شدن نور در بخش مربوط به جلبک های موجود در سامپ را به صورت معکوس با نور اصلی آکواریوم در نظر می گیرند و عمل فتوسنتز جلبک ها در طول شب به ثابت نگهداشتن میزان pH در آکواریوم آنها کمک خواهد کرد ساختار ها و تجهیزات مختلفی مثل Algae Scrubber وجود دارد.
که در حقیقت از یک سطح مناسب برای رشد جلبک ها، یک منبع هوادهی و یک منبع نوری مناسب تشکیل شده و در بخشی از آکواریوم و یا سامپ برای ایجاد فضای مناسب و محدود برای رشد جلبک ها نصب می شود در حال حاضر راکتورهای مخصوص رشد جلبک هم در بازار وجود دارد که می تواند به شکل موثری امکان رشد جلبک ها را در فضایی محدود در آکواریوم شما فراهم نماید.
روش دیگری که به غیر از روش های طبیعی وجود دارد استفاده از مواد مختلف جذب کننده نیترات و یا راکتورهای Bio-pearl است راکتورهای نیترات با اضافه کردن یک منبع کربن و جریان بسیار آهسته آب به ایجاد محیط مناسب برای رشد انواع باکتری های بی هوازی جهت مصرف نیترات کمک خواهد کرد.
به دلایل مختلف و سختی استفاده این روش کم کم منسوخ شده است و یکی از این موارد تشکیل سولفید هیدروژن در صورت عدم برقراری مناسب جریان در این راکتورها و سمی شدن آب بوده است.
منابع کربن
اضافه کردن منابع کربن یک روش اثبات شده برای کاهش نیترات است اضافه کردن سرکه طبیعی (ودکا) نیز بسیار مفید است اما می تواند بسیار پر خطر باشد و مصرف نامناسب و بیش از اندازه این مواد بارها باعث از بین رفتن کل یک تانک شده است.
یک روش مشابه استفاده از محصول استاندارد مختلف موجود در بازار به عنوان منابع کربن مایع و یا جامد است که بسیار ساده و مطمئن راه حل مناسبی برای نیترات و فسفات را ارائه می کنند تزریق دستی این گونه محصولات توسط بیشتر آکواریوم داران مورد استفاده قرار می گیرد و به تجهیزات ویژه ای نیز نیاز ندارد.
یک روش بسیار پر استفاده دیگر استفاده از انواع بایوپلیت ها است که البته استفاده از این مواد اصولا به یک راکتور مناسب نیز نیاز خواهد داشت که اصولا راکتورهای گردشی با شدت جریان کنترل شده هستند این مواد در حقیقت پلیمر های خاصی به نام Poly hydroxalkanoates هستند که از جمله منابع کربن مطرح در این فرایند بحساب می آیند.
