روف گاردن در معماری

معماری سبز یا معماری پایدار روشی بسیار حرفه‌ای ومناسب برای زندگی انسان معاصر است که کیفیت زندگی را ارتقا می‌دهد. گیاهان نقش پر رنگی در کاهش میزان آلودگی‌ها دارند، از این رو در شهرهای پر جمعیت که میزان آلودگی‌های مختلف بالاست، برای پاکسازی هوا می‌توان سقف خانه‌ها را به صورت روف گاردن طراحی کرد. بام سبز نه تنها هوا را پاک و تمیز می‌کنند، بلکه در زیبایی معماری شهری هم تاثیر زیادی دارد.

روف گاردن چیست؟

روف گاردن (Roof garden)، بام سبز یا فضای سبز پشت بام به مکانی گفته می شود که فضای سبز آن در ارتفاع ساخته شده باشد. یعنی ایجاد فضایی برای بستر کشت گیاه آن هم در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین. راستش را بخواهید روف گاردن می تواند از قراردادن چند گلدان روی پشت بام خانه شما آغاز و به اجرای باغ بام و فضاهای سبزی مانند یک پارک ختم شود.

زمانی که شما می‌خواهید در بام خانه برای خودتان یک روف گاردن طراحی کنید، در واقع به دنبال پیاده‌سازی شیوه‌ای هستید که نتیجه‌اش یک سطح گسترده سبز است. برای ساخت سقف سبز فضای شما بعد از اینکه ایزوله شد نیازمند زیر سازی است. زیرسازی مناسب پشت بام و تعبیه ورودی و خروجی‌های مناسب آب اولین مرحله‌ای است که باید آن را به انجام برسانید. البته روش‌های مختلفی برای ایجاد بام سبز وجود دارد.

دلایل استفاده از سقف سبز را می دانید؟

درست است که شاید فکر کنید روف گاردن‌ها فقط برای زیبایی ساخته شده‌اند، اما در طراحی ساختمان‌ها هر روش تازه‌ای که ابداع می شود حتما دلایل و مزیت‌هایی هم دارد. اگر شما در یک شهر شلوغ زندگی می‌کنید، اجرای روف گاردن تا حدی سر و صدای اطراف شما را مهار می‌کند و آلودگی هوا را تا حدی کاهش می‌دهد.

از طرفی اگر شرایط آب و هوایی شما با کاشت برخی از سبزیجات و صیفی‌جات تطابق داشته باشد می‌توانید از محصولات سالم خودتان استفاده کنید. یادتان باشد روف گاردن ها عایق‌های محکمی در برابر سرما و گرما هستند. به طوری که در ابتدای فصل سرما ممکن است حتی نیازی به استفاده از وسایل گرمایشی نداشته باشید و در فصل گرما بالعکس.

یکی از مهم‌ترین لطف‌هایی که یک سقف سبز در حق ساختمان شما به خرج می‌دهد این است که برخلاف سقف‌های سنتی که از قیر و ایزوگام های ساده ساخته می‌شدند، روف گاردن‌ها با جذب گرمای خورشید به جای بازتاب دادن آن، به صورت یک عایق طبیعی برای ساختمان‌ها عمل می کنند و در نتیجه هزینه‌های انرژی را تا حد زیادی کم می‌کنند.

برای مثال یک باغ بام گسترده می‌تواند نیازهای انرژی تابستان را در حدود ۷۵ درصد کاهش دهد. در عین حال بام سبز تولید آلاینده‌های هوا و نشر گازهای گلخانه‌ای را هم کاهش می‌دهد. حضور گیاهان در روف گاردن ذرات معلق هوا را از بین می‌برد و به تولید بیشتر اکسیژن منجر می‌شود. یک مزیت بسیار مهم دیگر باغ بام این است که این بام سبز توانایی کاهش حجم رواناب فاضلاب‌های سطحی را در محیط‌های شهری دارد.

در واقع یک سقف سبز برای جذب آب به طور قابل توجهی خطر جاری شدن سیل و طغیان فاضلاب‌ها را کاهش می‌دهد.

حضور گیاهان در روف گاردن ذرات معلق هوا را از بین می برد و به تولید بیشتر اکسیژن منجر می شود. یک مزیت بسیار مهم دیگر باغ بام این است که این بام سبز توانایی کاهش حجم رواناب فاضلاب‌های سطحی را در محیط‌های شهری دارد.

انواع طراحی پشت بام را بهتر بشناسید

بام باغ گسترده، بام سبز متمرکز، سقف سبز نیمه متمرکز و سیستم مدولار. در روف گاردن گسترده کشت گیاهان با ریشه های کم امکان پذیر است. چون بستری که برای کاشتن طراحی می‌شود سطحی است و عمق کمی دارد. معمولا عمق خاک در باغ بام گسترده حدود ۲۰ سانتی‌متر است. این نوع از سقف سبز هزینه اجرای کمتری نسبت به بقیه دارد و به همین خاطر از میان این سه نوع بسیار محبوب‌تر است.

چمن، گل‌های سبک و کم ریشه و هر گیاهی که ارتفاع کمی داشته باشد در روف گاردن گسترده استفاده می‌شود. نوع دیگر سقف سبز، روف گاردن نیمه متمرکز است. در طراحی پشت بام به این روش شما می‌توانید از کشت گیاهان با حجم ریشه بیشتر استفاده کنید.

چون عمق خاک در این روش روف گاردن، بین ۳۰ سانتی‌متر تا ۱ متر است. بنابراین ریشه گیاهان جای بیشتری برای رشد دارند. همه گیاهان بوته‌ای مثل توت فرنگی‌های خوشمزه، هندوانه، طالبی و سبزی هایی مانند نعناع، پونه و… در روش نیمه متمرکز می‌توانند به بام سبز شما جلوه زیبایی بدهند.

طراحی پشت بام

نوع سوم روف گاردن در طراحی پشت بام و بام باغ متمرکز است که استفاده از خاک با حجم و ارتفاع زیاد در آن هیچ محدودیتی ندارد. بنابراین از ریحان تا درخت افرا را می‌توانید روی همچین روف گاردن زیبایی برای خودتان رشد دهید. فقط این را بدانید که اجرای باغ بام متمرکز شرایط خاصی دارد و نسبت به دو روش قبلی هم هزینه اجرای بالاتری دارد و هم هزینه نگهداری آن بیشتر است.

اگر فضای سبز پشت بام را به صورت متمرکز دوست دارید، بدانید که این نوع معمولا برای ساختمان‌هایی مناسب است که بتوان روی پشت بامشان مسیر قدم زدن و نیمکت استراحت هم قرار داد. روف گاردن به شکل ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺪوﻻر ﻳﺎ ﺟﻌﺒﻪ گیاه یکی دیگر از روش هایی است که در اجرای بام سبز از آن استفاده می‌شود.

در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﺟﻌﺒﻪ ﻫﺎی فلاورباکس کشت و نگهداری می‌شوند. معمولا فلاورباکس ها ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﺑﻴشتر فضای سقف سبز را پوشش می‌دهند. در واقع در ﺳﻴﺴﺘم‌های ﻏﻴﺮ ﻣﺪوﻻر ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎﺷﺖ در بام سبز به این صورت است که ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ روی روف گاردن قرار می‌گیرد، اما در روش مدولار اﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ.